AYT SORU (GENETİK ŞİFRE VE PROTEİN SENTEZİ)

NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞFİ VE ÖNEMİ

NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞFİ VE ÖNEMİ

1. NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞİF SÜRECİ

2. NÜKLEİK ASİTLERİN ÇEŞİTLERİ VE GÖREVLERİ

DNA

RNA

Mesajcı RNA (mRNA)

Taşıyıcı RNA (tRNA)

Ribozomal RNA (rRNA)

3. HÜCREDEKİ GENETİK MATERYALİN ORGANİZASYONU

4. DNA REPLİKASYONU

(DNA ’NIN KENDİNİ EŞLEMESİ)

BİTKİLERDE EŞEYLİ ÜREME

BİTKİLERDE EŞEYLİ ÜREME 

1. ÇİÇEĞİN YAPISI VE KISIMLARI.

Çiçekli Bitkilerde Üreme Hücrelerinin Oluşumu.

Tozlaşma.

2. ÇİÇEKLİ BİTKİLERDE DÖLLENME,

TOHUM VE MEYVE OLUŞUMU.

Döllenme.

Tohum Oluşumu.

Meyve Oluşumu.

3. DORMANSİ VE ÇİMLENME .

Dormansi.

Çimlenme.

Çimlenmeye Etki Eden Çevresel Faktörler.

BİTKİLERDE MADDE TAŞINMASI

2. BİTKİLERDE MADDE TAŞINMASI.

2.1. KÖKLERDE SU VE MİNERAL EMİLİMİ..

Minerallerin Topraktan Alınması.

2.2. BİTKİLERDE SU VE MİNERALLERİN GÖVDE VE

YAPRAKLARA TAŞINMASI.

Kök Basıncı.

Kohezyon - Gerilim Teorisi.

2.3. BİTKİLERDE FOTOSENTEZ ÜRÜNLERİNİN TAŞINMASI.

BİTKİLERİN YAPISI

1. BİTKİLERİN YAPISI.

1.1. ÇİÇEKLİ BİTKİLERİN TEMEL KISIMLARININ YAPISI VE

GÖREVLERİ.

Bitkisel Dokular.

1. Meristem Doku.

2. Temel Doku.

3. İletim Doku.

4. Örtü Doku.

Bitkisel Organlar.

Kök.

Gövde.

Yaprak.

Kök, Gövde ve Yapraklarından Yararlanılan

Bitkiler.

1.2. BİTKİ GELİŞİMİNDE HORMONLARIN ETKİSİ.

Bitkilerde Hareket.

GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI VE İNSAN

 

GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI

1.HAVA KİRLİLİĞİ

• Katı, sıvı ve gaz şeklindeki yabancı maddelerin insan sağlığına, canlı hayatına ve ekolojik dengeye zarar verecek miktarda atmosferde bulunmasıdır.

Ülkemizde hava kirliliği;

• Motorlu taşıtların egzozlarından çıkan gazlar,

• Isınma amacıyla yakılan kömürlerden çıkan gazlar,

• Sanayi tesislerinden çıkan gazlar nedeni ile oluşmaktadır.

MADDE DÖNGÜLERİ VE HAYATIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ

• Doğada yaşamın sürekliliği için karbon, su, oksijen, azot, kükürt ve fosfor gibi maddeler devirli olarak kullanılır. Yani canlılar ihtiyaç duydukları bu maddeleri yaşadıkları ortamdan alır, kullanır ve sonra bir şekilde ortama geri verir. Maddelerin ekosistem içindeki bu dolaşımına madde döngüleri denir.

EKOSİSTEMDE MADDE VE ENERJİ AKIŞI

Besinlerdeki enerjinin üreticilerden otçullara ve onlardan etçillere kadar olan iletimine, besin zinciri veya enerji aktarımı denir. 

EKOSİSTEMİN BİLEŞENLERİ BESLENME ŞEKİLLERİ ve EKOLOJİK KAVRAMLAR

• Ekosistem üzerinde etkili olan ekolojik faktörler, abiyotik ve biyotik faktörler olarak ikiye ayırır.

Ekosistemi Etkileyen Faktörler
A.Abiyotik faktörler(Cansız varlıklar)	B.Biyotik faktörler(Canlı varlıklar)
Işık, Sıcaklık, Su, Ortam pH'si, Toprak ve mineraller, İklim	Üreticiler Tüketiciler Ayrıştırıcılar   www.biyolojiduragi.com

BİYOLOJİ PROJE VE PERFORMANS ÖDEV KONULARI

9.sınıf / 10.sınıf / 11.sınıf / 12.sınıf

KALITIM (GENETİK)

GENETİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR ve GAMET ÇEŞİDİ HESAPLANMASI

Kavramlar:

alel	biyolojik çeşitlilik	dihibrit	dominant	eş baskınlık	eşeye bağlı kalıtım
fenotip	gen	genotip	gonozom	, hemofili	heterozigot
homozigot	monohibrit	mutasyon	otozom	Punnett karesi	rekombinasyon
renk körlüğü	resesif	soyağacı	varyasyon

 Kalıtım bilimi (genetik): Canlılardaki benzerlik ve farklılıkların ortaya çıkmasını sağlayan faktörleri, bu faktörlerin 

nesilden nesle nasıl geçtiğini araştıran bilim dalına kalıtım bilimi veya genetik denir.

CANLILARDA ÜREME (EŞEYSİZ VE EŞEYLİ ÜREME)

EŞEYSİZ ÜREME

• Bir canlının tek başına, gamet oluşumu ve döllenme olmaksızın yeni bireyler oluşturmasıdır.
• Bazı ökaryot canlılar ile prokaryotların çoğu eşeysiz olarak çoğalır.
• Çok hücreli organizmalardan bazı omurgasız hayvanlar, algler ve gelişmiş bazı bitkiler de eşeysiz üreme ile çoğalabilir.

HÜCRE BÖLÜNMELERİ

Belirli bir büyüklüğe ulaşmış hücreler bölünerek çoğalır.

BİLGİ:

Bölünme ile oluşan yavru hücreler;

Bir hücrelilerde üremeyi sağlarken çok hücrelilerde üreme ile birlikte büyümeyi, gelişmeyi, yaraların onarılmasını, ölen bazı hücrelerin yerine yenilerinin yapılmasını sağla

DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

Destek ve hareket sistemi kıkırdak, kemik ve kas dokudan oluşur.

Yeni doğmuş bir çocukta yaklaşık 300 kemik bulunur. Ancak yaş ilerledikçe bazı kemiklerin birbirleriyle kaynaşması sonucu 206 kemik içeren iskelet sistemi oluşur.

İnsandaki iskelet yapıyı kemik ve kıkırdak doku oluşturur.

İskelet; baş, gövde ve üyeler iskeleti olarak gruplandırılır.

ENDOKRİN SİSTEM (HORMONAL SİSTEM)

Yunanca kökenli bir kelimedir.

Uyarmak, canlandırmak anlamındadır. 

İç salgı bezlerinden kana geçen ve organların işlemesini düzenleyen adrenalin, insülin, tiroksin vb. fizyolojik etkisi olan maddelerin genel adı olarak tanımlanır.

Endokrin organlar hipofiz, böbrek üstü bezleri, tiroit, paratiroit, gonatlar gibi kanalsız iç salgı bezlerinde sentez edilen ve kanla taşınarak gittikleri belli hedef doku hücrelerinde etki gösteren organik bileşiklerdir. 

Fakat hormon tanımına uymayan, ama hormon etkisi gösteren bileşikler de vardır. Hipotalamik düzenleyici hormonlar, antidiüretik hormon, oksitosin, prostaglandinler, gastrin, sekretin, somatostatin, anjiotensin örnek verilebilir.

SİNDİRİM SİSTEMİ

Besinler genellikle büyük molekül olduğu için hücrelerde doğrudan kullanılamaz. Karbonhidrat, yağ ve protein gibi kompleks organik moleküllerin enzim ve su aracılığı ile monomerlerine ayrışarak hücre zarından geçebilecek hale gelmesine sindrim denir

DOLAŞIM SİSTEMİ ( LENF SİSTEMİ, KAN DOLAŞIMI, BAĞIŞIKLIK)

• Canlılar solunum, boşaltım, sindirim gibi yaşamsal olayları sürdürebilmek için enerjiye gereksinim duyar. Pek çok canlı bu enerjiyi oksijenli solunum reaksiyonları ile üretir. Çok hücreli canlıların yaşadıkları ortamdan aldıkları besin ve oksijenin hücrelere taşınması, metabolizma reaksiyonları sonucu oluşan atık maddelerin hücrelerden uzaklaştırılması gerekir. Bu görevlerin yerine getirilebilmesi özelleşmiş yapılar olan dolaşım sistemleri ile gerçekleştirilir.

SOLUNUM SİSTEMİ

SOLUNUM SİSTEMİNİN YAPISI, GÖREVİ VE İŞLEYİŞİ

• Vücuttaki hücrelerin ihtiyacı olan oksijenin (O2) dış ortamdan alınması için solunum sistemine gereksinim duyulur.

• Bu sistemle aynı zamanda hücrelerin üretmiş olduğu metabolik atık olan karbondioksit (CO2) de dışarı atılır.

• Solunum gazları adı verilen bu gazlar, dolaşım sistemi sayesinde taşınır.

• Solunum, dış solunum ve iç solunum olmak üzere iki aşamalıdır.

1. Akciğerdeki alveoller ve bunları saran kılcal damarlarla solunum gazlarının difüzyonu dış solunum denir.

2. Doku kılcallarıyla doku hücreleri arasındaki gazların difüzyonuna ise iç solunum denir.

ÜRİNER SİSTEM (BOŞALTIM SİSTEMİ)

Boşaltım, hücrelerin ve organizmanın canlılığını devam ettirebilmesi ve homeostazinin devamlılığının sağlanması için önemlidir. 

Boşaltım denince ilk akla gelen metabolizma atıkları 

su, CO₂, amonyak (NH₃), üre [CO(NH₂)₂] ve ürik asittir (C₅H₄N₄O₃).

Üre: Karaciğerde amonyağa karbondioksit katılımıyla sentezlenen azotlu organik bir

bileşiktir. Memelilerin ve kurbağaların ana azotlu atığıdır. Amonyağa göre daha az 

zararlı olduğu, suda yüksek oranda çözünebildiği için vücuttan az su ile birlikte atılır.

Su; akciğerler, böbrekler ve deri yoluyla dışarıya verilir.

KALITIM SORU ÇÖZÜMLERİ

EŞEYE BAĞLI KALITIM 1                 EŞEYE BAĞLI KALITIM 2

     

HÜCRE

 

Hücreler organik ve inorganik maddelerden oluşur.

Hücreler özelliklerine göre ikiye ay­rılır.

1. Prokaryot (İlkel) hücre
2. Ökaryot (Gelişmiş) hücre

Prokaryot veya ökaryot olan her hücre

1. Zar
2. Sitop­lazma
3. Nüklear bölge (Genetik Materyal)

CANLILARIN ÇEŞİTLİLİĞİ VE SINIFLANDIRILMASI 1

1. BÖLÜM

CANLILARIN ÇEŞITLILIĞI VE SINIFLANDIRILMASI

SINIFLANDIRMANIN AMACI VE FAYDALARI

Canlıların Sınıflandırılmasında Kullanılan Ölçüt, Yaklaşım ve Modeller

Günümüzde Kullanılan Sınıflandırma Yöntemi

SINIFLANDIRMADA KULLANILAN KATEGORILER VE BU KATEGORILER ARASINDAKI HİYERARŞI

İKİLİ ADLANDIRMA SISTEMI

2. BÖLÜM

CANLI ÂLEMLERI VE ÖZELLIKLERI

CANLI ÂLEMLERI

Bakteriler

Bakterilerin Biyolojik ve Ekonomik Önemi

Arkeler

Arkelerin Biyolojik ve Ekonomik Önemi

Protistler

Protistlerin Biyolojik ve Ekonomik Önemi

Bitkiler

Bitkilerin Biyolojik ve Ekonomik Önemi

Mantarlar

Mantarların Biyolojik ve Ekonomik Önemi

Hayvanlar

Hayvanların Biyolojik ve Ekonomik Önemi

VIRÜSLER 

CANLIDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER

 

• Canlılar periyodik cetvelde bulunan 114 elementten 26’sını içerir. Bunlardan 6 tanesi canlı kütlesinin ana kaynağını oluşturur ve yaşam elementleri adını alır. Bu elementler; C(Karbon), H(Hidrojen), O (Oksijen), N(Azot), P(Fosfor) ve S(Kükürt)’dir
• Atomlar - İnorganik moleküller - Organik moleküller 
• Canlıların yapısına katılan maddeler çeşitli özellikler nedeni ile temel olarak iki grupta incelenir.