12.SINIF BİYOLOJİ 2023 / 2024 YAZILI 1.DÖNEM 1.SINAV

(NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞFİ/GENETİK ŞİFRE / PROTEİN SENTEZİ)

2023 - 2024 BİYOLOJİ 1.DÖNEM 1.YAZILI SORULARI

Her soru 10 puan başarılar

1. Aşağıda farklı nükleotit sayılarına sahip DNA molekülleri verilmiştir.

Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.

a. Verilen DNA moleküllerinin ipliklerini ayırmak için gerekli olan ısı miktarlarının farklı olmasının nedenini açıklayınız.

b. Verilen DNA moleküllerinin ipliklerini ayırmak için gerekli olan ısı miktarını azdan çoğa doğru sıralayınız.

2.

Yukarıda ökaryot bir hücrenin DNA replikasyonu sürecinde oluşturulan replikasyon çatalına ait şekil verilmiştir.

Buna göre K, L ve M enzimlerinin isimlerini, etkin olma sırasını ve görevlerini yazınız.

3. DNA ve RNA moleküllerine ait özellikleri karşılaştırınız.

4.

Yukarıda ökaryotik bir hücrede kalıtım materyali organizasyonu gösterilmiştir.

Bu organizasyona göre verilen boşluklara uygun cevapları yazınız.

5. DNA molekülünün yarı korunumlu eşlenmesi ile oluşabilecek ağır, melez ve normal azotlu DNA’lar deney tüpü içerisinde santrifüj edildiğinde DNA moleküllerinin ağırlıklarına göre tüp içerisindeki dağılımı şekilde gösterilmiştir.

Melez bir DNA molekülünün önce normal azotlu, sonra da ağır azotlu nükleotitlerin bulunduğu ortamlarda birer kez eşlenmesi sağlanıyor. 

Buna göre oluşan DNA molekülleri tüp içerisinde santrifüj edildiğinde DNA moleküllerinin yüzde oranlarını ve bantlaşma durumlarını gösteriniz.

6. Aşağıdaki şekilde prokaryot ve ökaryot hücrelere ait DNA moleküllerinin kendini eşlemesi gösterilmiştir.

Buna göre prokaryot ve ökaryot hücre DNA’larının kendini eşlemesi sırasında görülen farklılıkları 3 madde hâlinde yazınız.

7. Nükleik asit çeşitleri olan DNA ve RNA’nın yapısı yandaki şekilde gösterilmiştir.

Buna göre DNA ve RNA’nın temel farklarını ve ortak özelliklerini yazınız.

8. Frederick Griffith’in zatürre etkeni S. pneumoniae bakterisini farelerde kullandığı bir deneyin özeti verilmiştir.

Buna göre deneyin gerçekleştirilme amacını açıklayınız.

9. Hücrede yer alan genetik materyalin organizasyonu ile ilgili bazı yapılar numaralanmıştır.

Buna göre numaralanmış yapıları küçükten büyüğe doğru sıralayınız.

10. 1958 yılında Francis Crick hücre içindeki genetik bilgi akışının DNA’dan RNA’ya ve RNA’dan da proteine doğru olduğunu ifade etmek için santral dogma kavramını kullanmıştır. DNA’daki genetik bilgiden RNA aracılığı ile ribozomlarda protein sentezlenmesine santral doğma denir.

Ökaryot hücrelerde replikasyon, transkripsiyon ve translasyon olayları hücrenin nerelerinde gerçekleşir?

BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ 

DEVRİM SARISOY

CEVAPLAR:

1. Aşağıda farklı nükleotit sayılarına sahip DNA molekülleri verilmiştir.

Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.

a. Verilen DNA moleküllerinin ipliklerini ayırmak için gerekli olan ısı miktarlarının farklı olmasının nedenini açıklayınız.

CEVAP

Zayıf hidrojen bağı çok olan DNA için daha fazla ısı gerekir.

b. Verilen DNA moleküllerinin ipliklerini ayırmak için gerekli olan ısı miktarını azdan çoğa doğru sıralayınız.

CEVAP:

Bağ sayısı fazla olan için ısı miktarı fazladır.

Tek koldan sayılar toplanarak hesap yapılır. A ve T arasında iki hidrojen bağı G ve S arasında 3 hidrojen bağı bulunur.

(A + T SAYISI x 2)+ (G+S SAYISI x 3) =

I.( 220 x 2 = 440 ) + ( 325 x 3= 975) = 1415

II. (480 x 2  = 960) + (300 x3 = 900) = 1860

III. (600 x 2 = 1200) + ( 205 x 3 = 365 ) = 1565

I < III < II

2.

Yukarıda ökaryot bir hücrenin DNA replikasyonu sürecinde oluşturulan replikasyon çatalına ait şekil verilmiştir.

Buna göre K, L ve M enzimlerinin isimlerini, etkin olma sırasını ve görevlerini yazınız.

CEVAP:

K : DNA polimeraz (Yeni oluşturulacak zincirde alt alta nükleotit eklenmesini sağlar.)

L: Helikaz : Zayıf hidrojen bağlarını koparır. DNA sarmalının açılmasını sağlar.

M: DNA ligaz: DNA parçalarını birbirine ekler , kesintisiz zincir oluşur.

Etkinlik sırası:

L, K, M

3. DNA ve RNA moleküllerine ait özellikleri karşılaştırınız.

DNA ve RNA moleküllerine ait özellikleri karşılaştırınız.

CEVAP:

DNA ve RNA’nın Farklı Yönleri

DNA	RNA
Timin bazı DNA’ya özgüdür.	Urasil bazı RNA’ya özgüdür.
Yapısında deoksiriboz şekeri vardır.	Yapısında riboz şekeri vardır.
Çift ipliklidir.	Tek ipliklidir.
DNA çift zincirinde; Adenin = Timin; Guanin = Sitozin	Böyle bir eşitlik yok
Kendini eşleyebilir ve onarabilir.	Kendini eşleyemez ve onaramaz.
Yıkılıp yeniden yapılamaz.	Yıkılıp yeniden yapılabilir.
Ökaryot hücrelerde çekirdek, çekirdekçik, mitokondri ve kloroplastlarda; prokaryot hücrelerde ise sitoplazmada bulunur.	Ökaryot hücrelerde çekirdek, çekirdekçik, sitoplazma, mitokondri, kloroplast ve ribozomlarda; prokaryot hücrelerde ise sitoplazma ve ribozomlarda bulunur.
Protein sentezine dolaylı olarak katılır.	Protein sentezine doğrudan katılır.
DNA polimeraz ile sentezlenir	RNA polimeraz ile sentezlenir.
Hidrolizleri DNAaz ile olur.	Hidrolizleri RNAaz ile olur.
Yöneticidir. Emir verir.	DNA’nın emirlerini uygular.
Her türün diploit hücresinde miktarı sabittir.	Hücreden hücreye miktarı değişir.
DNA’da gen bulunur.	RNA’da gen bulunmaz.

 

DNA ve RNA’nın Ortak Özellikleri:

C, H, O, N ve P elementleri içermesi

Polinükleotit yapılı olmaları

Adenin, guanin, sitozin bazlarının bulunması

Beş karbonlu şekerin (pentoz) bulunması

Yapılarında inorganik fosfat grubu bulunması

Genetik bilgiyi taşıması (DNA-mRNA için)

Ökaryot hücrelerde çekirdek, çekirdekçik, mitokondri ve kloroplastlarda; prokaryot hücrelerde ise sitoplazma ve bulunması

Protein sentezinde görev yapmaları

Tüm canlılarda bulunur.

4. Yukarıda ökaryotik bir hücrede kalıtım materyali organizasyonu gösterilmiştir.

Bu organizasyona göre verilen boşluklara uygun cevapları yazınız.

5. DNA molekülünün yarı korunumlu eşlenmesi ile oluşabilecek ağır, melez ve normal azotlu DNA’lar deney tüpü içerisinde santrifüj edildiğinde DNA moleküllerinin ağırlıklarına göre tüp içerisindeki dağılımı şekilde gösterilmiştir.

Melez bir DNA molekülünün önce normal azotlu, sonra da ağır azotlu nükleotitlerin bulunduğu ortamlarda birer kez eşlenmesi sağlanıyor. 

Buna göre oluşan DNA molekülleri tüp içerisinde santrifüj edildiğinde DNA moleküllerinin yüzde oranlarını ve bantlaşma durumlarını gösteriniz.

6. Aşağıdaki şekilde prokaryot ve ökaryot hücrelere ait DNA moleküllerinin kendini eşlemesi gösterilmiştir.

Buna göre prokaryot ve ökaryot hücre DNA’larının kendini eşlemesi sırasında görülen farklılıkları 3 madde hâlinde yazınız.

CEVAP:

1. Birinci şekil prokaryot DNA’sıdır. Tek replikasyon orjini var.

İkinci şekil öakryot DNA’sıdır. Birden fazla replikasyon orjini vardır.

2. Prokaryor DNA polimeraz enziminin çalışma hızı ökaryot DNA polimerazın çalışma hızından fazladır.

3. Aynı uzunlukta prokaryot ve ökaryot DNA’sı eşleme hızı karşılaştırıldığında ökaryot DNA’ sı daha hızlı eşlenir. Birden fazla orjini olduğu için.

7. Nükleik asit çeşitleri olan DNA ve RNA’nın yapısı yandaki şekilde gösterilmiştir.

Buna göre DNA ve RNA’nın temel farklarını ve ortak özelliklerini yazınız.

CEVAP:

DNA ve RNA’nın Farklı Yönleri

DNA	RNA
Timin bazı DNA’ya özgüdür.	Urasil bazı RNA’ya özgüdür.
Yapısında deoksiriboz şekeri vardır.	Yapısında riboz şekeri vardır.
Çift ipliklidir.	Tek ipliklidir.
DNA çift zincirinde; Adenin = Timin; Guanin = Sitozin	Böyle bir eşitlik yok
Kendini eşleyebilir ve onarabilir.	Kendini eşleyemez ve onaramaz.
Yıkılıp yeniden yapılamaz.	Yıkılıp yeniden yapılabilir.
Ökaryot hücrelerde çekirdek, çekirdekçik, mitokondri ve kloroplastlarda; prokaryot hücrelerde ise sitoplazmada bulunur.	Ökaryot hücrelerde çekirdek, çekirdekçik, sitoplazma, mitokondri, kloroplast ve ribozomlarda; prokaryot hücrelerde ise sitoplazma ve ribozomlarda bulunur.
Protein sentezine dolaylı olarak katılır.	Protein sentezine doğrudan katılır.
DNA polimeraz ile sentezlenir	RNA polimeraz ile sentezlenir.
Hidrolizleri DNAaz ile olur.	Hidrolizleri RNAaz ile olur.
Yöneticidir. Emir verir.	DNA’nın emirlerini uygular.
Her türün diploit hücresinde miktarı sabittir.	Hücreden hücreye miktarı değişir.
DNA’da gen bulunur.	RNA’da gen bulunmaz.

 

DNA ve RNA’nın Ortak Özellikleri:

C, H, O, N ve P elementleri içermesi

Polinükleotit yapılı olmaları

Adenin, guanin, sitozin bazlarının bulunması

Beş karbonlu şekerin (pentoz) bulunması

Yapılarında inorganik fosfat grubu bulunması

Genetik bilgiyi taşıması (DNA-mRNA için)

Ökaryot hücrelerde çekirdek, çekirdekçik, mitokondri ve kloroplastlarda; prokaryot hücrelerde ise sitoplazma ve bulunması

Protein sentezinde görev yapmaları

Tüm canlılarda bulunur.

8. Frederick Griffith’in zatürre etkeni S. pneumoniae bakterisini farelerde kullandığı bir deneyin özeti verilmiştir.

Buna göre deneyin gerçekleştirilme amacını açıklayınız.

CEVAP:

Bu deneyle hücrelerde kalıtsal bilgiyi taşıyan bir molekülün varlığı ortaya konmuştur.

( DNA kavramı bilinmiyor)

9. Hücrede yer alan genetik materyalin organizasyonu ile ilgili bazı yapılar numaralanmıştır.

Buna göre numaralanmış yapıları küçükten büyüğe doğru sıralayınız.

CEVAP:

Adenin < Nükleotit < Gen < DNA < Kromozom

II <  V < I < III < IV

10. 1958 yılında Francis Crick hücre içindeki genetik bilgi akışının DNA’dan RNA’ya ve RNA’dan da proteine doğru olduğunu ifade etmek için santral dogma kavramını kullanmıştır. DNA’daki genetik bilgiden RNA aracılığı ile ribozomlarda protein sentezlenmesine santral doğma denir.

Ökaryot hücrelerde replikasyon, transkripsiyon ve translasyon olayları hücrenin nerelerinde gerçekleşir?

CEVAP:

Ökaryot hücrelerde replikasyon ve transkripsiyon olayları çekirdekte, midokondri ve kloroplastlarda, translasyon olayı ise sitoplazmada gerçekleşir.

Replikasyon olayı hücrenin bölüneceğini kanıtlar.

Transkripsiyon ve translasyon olayları ise protein sentezi sırasında meydana gelir.

(Protein sentezinde replikasyona gerek yoktur.)